معاملات اختیار معامله چیست؟
اختیار معامله، قراردادی است که به خریدار آن، اختیار (و نه اجبار) خرید یا فروش یک دارایی معین را در قیمت تعیین شده تا (یا رأس) یک زمان مشخص اعطا می کند. از سوی دیگر فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کرده و دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند. اوراق اختیار معامله از نظر نوع قرارداد بر دو نوع کلی تعریف شده اند :
اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) و از نظر نحوه اعمال نیز بر دو نوع کلی آمریکایی و اروپایی هستند. اختیار معامله آمریکایی در هر زمان تا زمان انقضا قابل اجرا است اما اختیار معامله اروپایی فقط در تاریخ انقضا اجراپذیر است.
برای روشن شدن مطلب بهتر است از یک مثال ساده استفاده کنیم : فرض کنید شما در پایان معاملات روز ۱۵ ژوئن سال ۲۰۰۷ میلادی ۱۰۰۰ سهم شرکت گوگل را با قیمت هر سهم ۵۰۵ دلار خریداری کرده اید. این سرمایه گذاری ۵۰۵ هزار دلاری به طور بالقوه در ریسک کامل قرارداد و هرگونه خبر منفی راجع به شرکت گوگل (از یک خبر کوچک تا ورشکستگی کامل) شما را در معرض خطر از دست دادن ارزش سرمایه گذاری خود قرار می دهد. به منظور بیمه کردن این دارایی در برابر نوسانات نامطلوب بازار می توان از اختیار فروش (Put Option) استفاده کرد.
از آن جا که هر قرارداد اختیار معامله (در اینجا اختیار فروش) طبق تعریف ۱۰۰ سهم را کنترل می کند، برای بیمه کردن سرمایه گذاری مذکور لازم است ۱۰ قرارداد اختیار فروش (مثلا در قیمت تعیین شده ۴۹۰ و تا سه ماه آینده) خریداری نمود. بدین معنی که با ادغام سرمایه گذاری اولیه خرید (۱۰۰۰ سهم گوگل) با خرید ۱۹ قرارداد اختیار فروش در قیمت ۴۹۹ دلار، شما تا سه ماه آینده (زمان انقضای اوراق اختیار فروش) حق خواهید داشت سهام خود را در قیمت ۴۹۰ دلار به فروشنده این اوراق اختیار فروش، بفروشید. با توجه به قیمت واقعی اختیار فروش سه ماهه گوگل در قیمت ۴۹۰ دلار در تاریخ یاد شده، خرید این ۱۰ قرارداد اختیار فروش، ۲۰۵۰۰ دلار (یعنی کمی بیش از ۴% کل سرمایه گذاری) برای شما هزینه دربر خواهد داشت.
در صورت کاهش قیمت سهام گوگل به قیمتی کمتر از ۴۹۰ دلار (مثلا ۴۵۰ دلار) شما می توانید از این حق بهره برده و همچنان سهام خود را در قیمت تعیین شده ۴۹۰ دلار به فروش برسانید و در صورت افزایش قیمت سهام (مثلا ۵۴۰ دلار)، از حق خود گذشته و سهام را در قیمت بالاتر در بازار بفروشید. بنابراین در این مثال شما با صرف هزینه ای در حد ۴% کل سرمایه گذاری تا انقضای مهلت اوراق اختیار فروش (سه ماه آینده) فارغ از هرگونه تغییر در بازار یا تغییر در شرکت گوگل از فروش سهام خود در قیمت ۴۹۰ دلار یا بالاتر مطمئن خواهید بود.
در همین مثال فرض کنید شخصی اعتقاد به سقوط اندک (مثلا ۱۰ درصدی) قیمت سهام شرکت گوگل در آینده ای نزدیک دارد. این شخص می تواند از قابلیت خاص اختیار معامله به نام Leverage بهره برده و اقدام به خرید ۱۰ قرارداد سه ماهه اختیار فروش (Put) گوگل در قیمت ۴۹۰ دلار بکند. یعنی این شخص بدون سرمایه گذاری عظیم در سهام گوگل، تنها بیمه این سرمایه گذاری را خریداری کرده است. خرید ۱۰ قرارداد اختیار مذکور، به این شخص حق فروش ۱۰۰۰ سهم گوگل را در قیمت ۴۹۰ دلار تا سه ماه آینده، اعطا می کند. با توجه به مثال قبل برای خرید این ۱۰ قرارداد ۲۰۵۰۰ دلار هزینه لازم است.
در صورت افت حدودا ۱۰ درصدی سهام گوگل به ۴۵۰ دلار، هرقرارداد اختیار فروش مذکور حداقل ۴۰۰۰ دلار در بازار ارزش پیدا خواهند کرد. زیرا هر کدام از آنها به دارنده اجازه خواهند داد ۱۰۰ سهم گوگل را از بازار ۴۵۰ دلار خریداری و به قیمت تعیین شده ۴۹۰ دلار بفروشد.
بنابراین این ۱۰ قرارداد کلا در بازار در قیمت ۴۰۰۰۰ دلار قابل فروش هستند و با توجه به قیمت خرید آنها بازگشت سرمایه ای در حد ۱۰۰% ایجاد خواهند کرد.
نمونه های یاد شده، دو مثال ساده از قابلیت اختیار معامله در کنترل سرمایه گذاری و هم چنین ابزاری برای سودآوری در بازار سهام هستند. اما همانطور که در ابتدا اشاره شد، اوراق اختیار معامله، کارکردهای فراوان و متنوع دیگری نیز در بازارهای ارز، کالا و قرارداد آتی دارند که دو نمونه مشخص از آنها در ایران، بیمه نمودن شرکت های تامین تجهیزات از خارج از ایران یا دریافت کنندگان وام های ارزی در برابر نوسانات نرخ ارز است.
کارکردهای متنوع اختیار معامله به منظور کنترل ریسک سرمایه گذاری یا کسب درآمد به عناوین یاد شده ختم نمی شوند و پرداختن به آنها در حالت های مختلف بازار (صعودی، نزولی، مستقیم یا پرنوسان) که به اصطلاح استراتژی های معاملات اختیار معامله نام دارند، به فرصت های جداگانه ای نیاز دارد.
اولین نظر را بنویسید!